درک عکس
نقد و تفسیر
نويسنده: جان برجر
مترجم: کریم متقی
تعداد صفحات: ۲۳۲ صفحه، مصور
قطع: رقعی
تیراژ: ۲۰۰۰
نوبت چاپ: اول / ۱۳۹۳
انتشارات: کتاب پرگار
شماره شابک: ۹۷۸-۹۶۴-۲۷۱۵-۴۳-۵
============================
شرح
بدیهی ست که گرفتن عکس به مراتب راحت تر و سهل الوصول تر از نقد و استخراج معانی و مفاهیم عکس است. تفسیر، تأویل، نقد و استخراج معنی، عکس را در زمینه های زمانی و مکانیِ متفاوت و با سبقه ی دانش و اطلاعات متفاوتی قرار می دهد؛ به این معنی که اثر، مفهوم و معنای ثابتی نداشته و به فراخور زمینه ی ارائه ی اثر و دانشِ مخاطب متغیر است. نقد و تفسیر عکس ها و رسانه ی عکاسی سفرهایی آگاهی بخش هستند که هر دویِ مخاطب و مؤلفِ اثر را فرا‌تر از لحظه ی وقوعِ اتفاقِ به تصویر کشیده شده می برند.
از همین رو محققانی جدی مانند والتر بنیامین، سوزان سانتَگ، رولان بارت، جان بِرجر، آندره بازن و دیگر نظریه پردازان، بیش از آن که به فرایندهای شکل گیریِ تصویر بپردازند، همواره در پِی مشخص کردنِ ماهیت و هستیِ رسانه ی عکاسی نظریات تأثیرگذاری ارائه کرده اند.
در تاریخ های نقد رسانه ی عکاسی، بنیامین یکی از چهره های تأثیرگذار بوده و سانتگ و بارت به تأثیر از او اما با رویکردهایی متفاوت به نقد رسانه دست یازیده اند. جان برجر نیز به تأثیر از منتقدین سَلفِ خود، به ویژه این سه نظریه پرداز (بنیامین، سانتگ و بارت)، نظریاتی را ارائه داده که بسیار شخصی تر بوده و به راحتی تسلیم گفتمان ها و استدلال های پیش از خود نبوده است. او معتقد است که هر اثرِ عکسی باید انسان ها را برای شناخت و مطالبه ی حقوق اجتماعی شان ترغیب کند. رویکردهای نقد رسانه همواره از تسلسلِ تأثیرپذیری و تأثیرگذاریِ مدام بهره ها برده اند، تا جایی که ویکتور برگین نیز از نظریات برجر بهره مند شده است.
بررسی عکس ها از سوی برجر دارای خصوصیات شخصی و خود ویژه ایست که از دقت، توجه و اغلب همراه با دلسوزی و شفقتِ بیش از حد او نسبت به موضوعات انجام می گیرد. برجر به خاطر ذوق ادبی و نویسندگیِ خود در تلاش است تا هرآنچه که در عکس ها می بیند، متفاوت از استدلال های رایج، از طریق واژه ها و کلام بیان کند. برای مثال استدلالِ معمول از تصاویرِ جنگ، قحطی و مهاجرت چنین است که این عکس ها با هدفِ اِمحای رنج و عذابِ نوع بشر تهیه و انتشار می یابند، ولی استدلال برجر تأکید بر این دارد که این اتفاقات در نتیجه ی تصمیمات سیاسیِ دولتمردان به وقوع می پیوندند.